Het onderzoeksprogramma ‘Fiscale Transparantie’ heeft twee doelen:

• Het doen van wetenschappelijk onderzoek naar internationale belastingconcurrentie tussen landen en (het bevorderen) van de transparantie daarvan, in het bijzonder binnen de Europese Unie; en
• Het vertalen van het wetenschappelijke onderzoek ten behoeve van de maatschappij, waaronder de onderzoeksjournalistiek, de politiek en de niet-gouvernementele organisaties (ngo's).

Belastingontwijking door multinationale ondernemingen

Zowel het onderzoek als de vertaalslag hebben betrekking op het internationale probleem van belastingontwijking door multinationale ondernemingen en de daarmee samenhangende belastingcompetitie tussen landen. Dit probleem is voortdurend voorwerp van maatschappelijk debat, zoals blijkt uit de niet-aflatende aandacht van de onderzoeksjournalistiek, de politiek en ngo's. Het bekendste probleem als gevolg van belastingcompetitie tussen landen is de race naar de bodem met belastingtarieven.

Samenwerking tussen landen

Het onderzoeksprogramma leunt sterk op het gegeven dat belastingontwijking en belastingcompetitie alléén effectief kunnen worden aangepakt als landen samenwerken. In de praktijk blijkt echter dat deze samenwerking maar mondjesmaat van de grond komt vanwege de spanning met nationale beleidsalternatieven. Landen blijken hun belastingstelsel in te zetten ten behoeve van een relatief aantrekkelijk vestigingsklimaat voor multinationale ondernemingen. Het programma ‘Fiscale Transparantie’ beoogt de samenwerking tussen landen onder een vergrootglas te leggen. “Het zou het democratisch gehalte van Europa ten goede komen als de besluitvorming over belastingaangelegenheden een stuk transparanter wordt,” meent hoogleraar Belastingrecht Jan van de Streek.

Start en promotieonderzoeken

Het onderzoeksprogramma gaat 1 september 2019 van start. De werving van promovendi wordt in het voorjaar opgestart. De promotieonderzoeken hebben o.a. betrekking op de reikwijdte van de Europese Transparantieverordening in het geval van belastingaangelegenheden en op Europese coördinatie- en harmonisatiemogelijkheden van de dividendbelasting.

Het onderzoeksprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door een donatie van Adessium Foundation, een privaat vermogensfonds. Het fonds steunt initiatieven die zich richten op onderwerpen van maatschappelijk belang en die streven naar een blijvend positieve verandering in de samenleving.