Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.

Jaarconferentie 2019 'Verwildert de arbeidsmarkt?'

Een impressie van de dag

Heeft het arbeidsrecht een antwoord op de ‘verwilderde’ arbeidsmarkt? Ervaren zzp’ers hun positie op de arbeidsmarkt en in het arbeidsrecht als problematisch? Moet bij het bestrijden van ongelijke kansen op de arbeidsmarkt meer aandacht uitgaan naar het ondersteunen van mensen met de minste kansen? En wat zijn nieuwe ontwikkelingen die de kans op (on)gelijkheid kunnen vergroten? Dergelijke vragen stonden centraal tijdens de jaarconferentie van AIAS-HSI. In het licht van een zacht zonnetje verzamelden zich tegen één uur zo’n  200 onderzoekers, beleidsmakers, juristen en andere geïnteresseerden in de ruime, prettige conferentiezaal van de Hermitage om over dergelijke vragen van gedachten te wisselen.

Dagvoorzitter Mies Westerveld opende de middag. Ze stelde met betrekking tot het thema van de dag als overkoepelende vraag of zou gaan blijken dat het arbeidsrecht ‘zo dood was als een dodo, of zo vitaal als een feniks’? Aan de hand van een interactief programma en met ondersteuning van het stemmen via mobiele telefoons was het idee om discussie te stimuleren; een doel dat gedurende de middag ook ruimschoots behaald leek te worden. Na deze opening vertelden Maarten Keune en Ilse Zaal meer over het onderzoeksprogramma van AIAS-HSI en hoe het instituut de komende jaren een bijdrage wil leveren aan de discussie over thema’s rond (de regulering van) werk. Zij gingen dieper in op onder andere de rol van waarden van werk en verschillende actoren, en op de meerwaarde van interdisciplinariteit voor het benaderen van maatschappelijk relevante thema’s op dit terrein in zowel onderzoek als onderwijs.

Het eerste panel over ‘zzp’ers: perceptie, regulering, oplossingsrichtingen’ werd afgetrapt met een inleiding door Wieteke Conen. Zij ging in op de heterogeniteit onder zzp’ers in termen van kwetsbaarheid versus zelfvoorzienend zijn en de vraag hoe zzp’ers zelf aankijken tegen werk- en inkomensonzekerheid: waar maken zij zich zorgen over en wat zien ze als eventuele oplossingen? Vervolgens nam Niels Jansen het stokje van haar over met een presentatie die zich richtte op de verschillende belangen die een rol spelen bij mogelijke regulering van zzp’ers, en hoe dit niet alleen leidt tot lastige vragen over de noodzakelijkheid van bescherming en de gewenste niveaus, maar ook tot ingewikkelde vragen over de wijze van regulering en de daarbij betrokken terreinen. Een lastige puzzel, waar het combineren van gedegen wetenschappelijk onderzoek op de verschillende deelterreinen wellicht leidt tot inzicht hoe deze puzzel te leggen. Vervolgens kwam onder leiding van Jaap van Slooten een levendige discussie met deelnemers in de zaal op gang  op basis van stellingen die via Shakespeak interactief besproken werden. Zeker stellingen als ‘een ‘over u / zonder u’ - benadering van zzp’ers is onvermijdelijk, omdat anders de waarden van het arbeidsrecht worden ondergraven’ en ‘in de toekomst moet het onderscheid werknemer of zzp’er een veel minder grote rol gaan spelen’ leidden tot uitgesproken uiteenlopende perspectieven en onderbouwingen.

Binnen het tweede panel ‘kansenongelijkheid: oude en nieuwe ongelijkheden en het instrumentarium om deze te bestrijden’ verzorgde Wike Been als eerste een inleiding. Zij besprak  ongelijkheden in de toegang tot de arbeidsmarkt (wie heeft er werk, wie niet?), op de arbeidsmarkt (in termen van beloning en werkzekerheid) en ongelijkheid in de effecten op huishoudens. En in hoeverre zijn deze in de loop van de tijd nu eigenlijk veranderd, of zijn ongelijkheden toch nagenoeg constant gebleven? Vervolgens ging Rachel Rietveld in op het instrumentarium om ongelijkheid van kansen te bestrijden en wat nieuwe ontwikkelingen zijn die de kans op (on)gelijkheid kunnen vergroten. Bijzondere aandacht ging uit naar het effect op (on)gelijkheid van nieuwe technologische ontwikkelingen, zoals op het terrein van HR analytics. Deze inleidingen werden gevolgd door een gesprek onder leiding van Paul de Beer met Sieto de Leeuw (ABU), Erik Pentenga (FNV), Justine Ruitenberg (Inspectie SZW) en Marlies Vegter (Bureau Clara Wichmann). Zij gingen vanuit verschillende gezichtspunten in op ontwikkelingen in kansenongelijkheid en op mogelijke instrumenten om deze te bestrijden. Zo werden bijvoorbeeld ontwikkelingen in flexibele arbeidsrelaties als grootste veranderingen benoemd, werd ingegaan op nut, noodzaak en ontwikkelingen in de invoering van een vrouwenquotum, werd stilgestaan bij het stimuleren van de arbeidsdeelname en kwaliteit van arbeid van arbeidsgehandicapten, en werd van gedachten gewisseld over de potentie en gevaren van technologische ontwikkelingen voor (on)gelijkheid van kansen op de arbeidsmarkt.

Jaarsconferentie AIAS-HSI 2019 'Verwildert de arbeidsmarkt?'

Tijdens deze tweede panelsessie arriveerde minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Wouter Koolmees, die op de valreep nog een aantal aanbevelingen van het zittende panel meekreeg. Hierna volgde een korte presentatie door Frank Tros over het boek ‘Hoe goed werkt Nederland’, waarvan het eerste exemplaar overhandigd werd aan de minister. Vervolgens was er volop ruimte voor vragen aan minister Koolmees. In de eerste plaats namen vier studentes arbeidsrecht - Anne Geelen, Laila Kesriou, Nadine Oudshoorn en Sophie Peeperkorn - plaats in de fauteuils op het podium naast de minister en konden zij hun vragen voorleggen. Zij stelden vragen over onder andere ontwikkelingen rond de wet arbeidsmarkt in balans, de transitievergoeding, regelingen voor zzp’ers en loondoorbetaling bij ziekte. Daarna konden aanwezigen uit de zaal vragen en gezichtspunten voorleggen aan de minister, die deze uitgebreid van antwoorden en visies voorzag. Het inhoudelijke programma van de middag werd afgesloten door een fraaie impressie van de dag en korte blik op de toekomst door Evert Verhulp. Hij reflecteerde aan de hand van citaten en anekdotes van (oud-) politici en werkgevers op de ‘verwildering’ van de arbeidsmarkt en de rol die verschillende actoren daarin spelen, en eindigde met de opmerking dat er in de uitkomsten van de commissie Borstlap zomaar eens passages zouden kunnen zitten van dingen die gedurende de dag voorbij gekomen waren. Vervolgens werd tijdens de gezellige borrel nog ruim nagepraat én ook alvast weer vooruit gekeken.

Al met al kijken we terug op een zeer geslaagde middag, met dank aan alle betrokkenen en aanwezigen, en kijken met veel plezier vooruit naar alle onderzoeksuitdagingen en het volgende jaarcongres.